Małgorzata Juszczyk
Wychowawca oddziału A
Beata Bujniewicz
Wychowawca oddziału B
Agnieszka Popowicz
Wychowawca oddziału C
Doznania związane z odczuwaniem dotyku, ruchu, z tzw. bliskimi zmysłami, pojawiają się najwcześniej w życiu człowieka. Dlatego te są mu najlepiej znane, zapewniają skuteczne zaspokajanie potrzeby poczucia bezpieczeństwa. Pozwalają na zdobywanie informacji na temat swojego ciała, wyodrębnienie go z otoczenia, a co za tym idzie ułatwiają rozwój poznawczy.
Do metod opartych głównie o kontakt z ciałem zaliczyć można m.in.:
Podstawową zaletą opisanych poniżej metod jest ich naturalność i prosta. Wszystkie odwołują się do znanych z dzieciństwa zabaw i form kontaktu z małymi dziećmi.
Zobawy paluszkowe
Znane z dzieciństwa zabawy ("Idzie rak nieborak", "Sroczka kaszkę ważyła" i inne) posiadają bardzo dużą wartość dla rozwoju każdego człowieka, dostarczając dziecku doznań dotykowych pozwalają poznać własne ciało, poczuć jego odrębność, nawiązać niewartościujący kontakt z drugim człowiekiem. Zapewniają poczucie pewności i bezpieczeństwa, gdyż dziecko znając te zabawy potrafi przewidzieć rozwój zdarzeń.
Baraszkowanie
Kolejnym przykładem zabaw opartych o kontakt z ciałem jest baraszkowanie. Poprzez podrzucanie dziecka, siłowanie się z nim, huśtanie go, turlanie itp. można intensywnie stymulować zmysły, kładąc tym samym podwaliny pod wykształcanie się świadomości schematu ciała. Dziecko w ten sposób uczy się też wchodzić w kontakty z innymi ludźmi. Bardzo ważna dla rozwoju dziecka jest również swobodna, radosna atmosfera, która towarzyszy baraszkowaniu.
Programy Aktywności: świadomość dala, kontakt i komunikacja
Zostały stworzone przez Mariannę i Christophera Knillów. Podstawowym ich celem jest rozbudzenie aktywności osoby niepełnosprawnej, zachęcenie jej do działania i przejawiania własnej inicjatywy. Działania terapeutyczne oparte są na tworzeniu sposobności do doświadczania, nabywania i organizowania podstawowych informacji o sobie. Niezbędne do tego jest jednak stworzenie warunków, w których podopieczny będzie czuł się bezpiecznie, w których możliwe będzie wywołanie i utrzymanie jego uwagi. Dlatego np. po to, by osoba niepełnosprawna mogła rozpoznać sytuację, która za chwilę nastąpi - każdą aktywność poprzedzają i kończą specjalne dźwięki. Muzyka stanowi ważny element programu aktywności.
Programy zawierają opis sposobów notowania postępów w rozwoju podopiecznego, które to sposoby ujęte są w trzy następujące kategorie:
Dotyk i komunikacja
Program ten został opracowany przez Christophera Knilla. Jest przeznaczony dla rodziców, nauczycieli i in. dzieci, które posiadają różnego typu zaburzenia rozwojowe. Może być jednak wykorzystywany również w pracy z prawidłowo rozwijającymi się niemowlętami. Podstawowym założeniem tego programu jest oparcie działań stymulujących rozwój dziecka na zmyśle dotyku. Doświadczanie kontaktu fizycznego jest podstawą rozwoju związków z innymi ludźmi i komunikacji między nimi. Autor jednak zwraca uwagę, że na skuteczność oddziaływań nie będzie wpływała ilość, lecz jakość kontaktów, jakie ma dziecko z innymi ludźmi. Stąd ważniejsze jest powtarzanie tych samych sytuacji sprzyjających kontaktowi, niż stwarzanie coraz to nowych, nieznanych dziecku okazji do tego kontaktu.
Program zawiera wskazówki służące jak najlepszemu zaplanowaniu i przygotowaniu sesji kontaktu (poprzez określenie potrzeb partnera, podział odpowiedzialności za sesję kontaktu, dostosowanie tych spotkań do codziennych rytuałów i planu dnia, przygotowanie niezbędnego wyposażenia do prowadzenia sesji). Określona w nim jest również struktura poszczególnych spotkań i wskazówki praktyczne pomocne w pracy.
Podobnie jak w programach omawianych powyżej niebagatelną rolę w wyzwalaniu aktywności dziecka odgrywa specjalnie skomponowana muzyka.
Metoda Ruchu Rozwijającego
Ten opracowany przez Weronikę Sherborne system ćwiczeń wywodzi się z baraszkowania, naturalnej formy kontaktu rodzic - dziecko. Został on oparty na twierdzeniu, iż rozwój ruchowy jest podstawą do rozwoju poznawczego.
Podstawowym środkiem stosowanym w tej terapii jest ruch, który może spełniać różne funkcje:
Poprzez zastosowanie odpowiednich zestawów ćwiczeń ruchowych tworzy się możliwość realizowania potrzeb psychicznych, a tym samym sposobność ujawnienia się własnej aktywności jednostki. Ważne dla osób upośledzonych umysłowo jest to, że znajomość mowy nie jest konieczna do uczestniczenia w tych ćwiczeniach. Bodźce kinestetyczne, odczucia związane z równowagą, dotykiem, odczuwaniem ruchu leżą u podstaw kształtowania się własnej tożsamości. Ćwiczenia służące kształceniu orientacji w przestrzeni pozwalają zdobywać odczucie pewności siebie, zaspokoić potrzebę bezpieczeństwa, a poprzez to zapobiec izolacji od otoczenia. Istotne dla rozwoju społecznego jest budowanie związków z drugim człowiekiem na podstawie wytworzonego wcześniej zaufania. Ruch może być również sposobem uzewnętrzniania przeżyć jednostki.